La Barcelona postolímpica en el cine

Autores/as

  • Sara Antoniazzi Università Ca' Foscari Venezia

DOI:

https://doi.org/10.17561/rtc.19.5584

Palabras clave:

Barcelona, cine, ciudad, Juegos Olímpicos, marca Barcelona, modelo Barcelona, transformación urbana

Resumen

El artículo analiza a través de una selección de películas cómo el cine ha retratado la Barcelona postolímpica. Se distinguen a grandes rasgos dos maneras básicas de representar cinematográficamente la capital catalana: la primera muestra una Barcelona idealizada, análoga a la que se vende a los turistas, contribuyendo así, de forma más o menos voluntaria, a reforzar y promocionar tanto el modelo Barcelona de transformación urbana como la marca Barcelona; la segunda ofrece una mirada más crítica sobre la ciudad, centrándose en algunos de los problemas que la afectan (especulación, gentrificación, desigualdades sociales, exclusión y explotación de los inmigrantes) y retratando la existencia de los que viven en el margen de la Barcelona turística. Partiendo de esta distinción, se analizan Todo sobre mi madre (1999) de Pedro Almodóvar, L’auberge espagnole (2002) de Cédric Klapisch y Vicky Cristina Barcelona (2008) de Woody Allen para ilustrar la primera modalidad de representación, y En construcción (2001) de José Luis Guerín y Biutiful (2010) de Alejandro González Iñárritu para ejemplificar la segunda.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Citas

AJUNTAMENT DE BARCELONA (2014): La actividad turística en Barcelona: desarrollo y gestión, https://ajuntament.barcelona.cat/turisme/sites/default/files/documents/141203_la_actividad_turistica_en_barcelona.pdf (fecha de consulta: 03/06/2020)

AJUNTAMENT DE BARCELONA (2019): 2018. Informe de l’activitat turística a Barcelona, https://ajuntament.barcelona.cat/turisme/sites/default/files/iaotb18_final_0.pdf (fecha de consulta: 03/06/2020)

ALLEN, Woody (2008). Vicky Cristina Barcelona. Fillm.

ALMODÓVAR, Pedro (1999): Todo sobre mi madre. Film.

BALIBREA, Mari Paz (2004): “Barcelona: del modelo a la marca”, BibliotecaYP, http://ypsite.net/pdfs/barcelona_del_modelo_a_la_marca.pdf (fecha de consulta: 03/06/2020)

BARTHES, Roland (2009): Mitologías, Madrid: Siglo XXI de España.

BENNET, Bruce (2010): “Biutiful Director Alejandro González Iñárritu on Woody Allen’s Barcelona and the Problem With Ordering Coffee in New York”, Vulture, 30/12/2010, https://www.vulture.com/2010/12/biutiful_director_alejandro_go.html (fecha de consulta: 03/06/2020)

BUSBY, Graham y KLUG, Julia (2001): “Movie-Induced Tourism: The Challenge of Measurement and Other Issues”, Journal of Vacation Marketing, vol. 7, núm. 4, pp. 316-332. https://doi.org/10.1177/135676670100700403

CASTELLANOS, Jordi (2002): “Barcelona, las tres caras del espejo: del Barrio Chino al Raval”, Revista de Filología Románica, anejo III, pp. 189-202.

CERVANTES, Miguel de (1605): El ingenioso hidalgo Don Quijote de la Mancha, Madrid: Casa editorial Saturnino Calleja Fernández.

CURRY, Renée R. (2013): “Woody Allen’s Grand Scheme: The Whitening of Manhattan, London, and Barcelona”, en Bailey, Peter J. y Girgus, Sam B. (eds), A Companion to Woody Allen, Malden, Mass.: Wiley-Blackwell, pp. 277-293. https://doi.org/10.1002/9781118514870.ch13

DELGADO, Manuel (2006): “El forat de la vergonya”, La Veu del Carrer, núm. 98, p. 11.

DELGADO, Manuel (2008): “El miedo al gueto (o porqué se procura evitar la concentración excesiva de pobres en la ciudad)”, en González, Antonio G. (ed.), Exceso y escasez en la era global: la nueva complejidad de la política, la economía, el sujeto, la ciudad y el arte, Las Palmas: Obra Social de la Caja de Canarias, pp. 133-53.

DELGADO, Manuel (2007): La ciudad mentirosa: fraude y miseria del modelo Barcelona, Madrid: Libros de la Catarata.

DERAKHSHANI, Mana y ZACHMAN, Jennifer (2005): “‘Une histoire de décollage’. The art of intercultural identity and sensivity in L’Auberge Espagnole”, Transitions. Journal of franco-iberian studies, vol. 1, núm. 1, pp. 126-39.

DIGIACOMO, Susan (2008): “Vicky Cristina Barcelona vista per una antropòloga”. Quaderns-e de l’Institut Català d’Antropologia, 11/2008a, http://www.antropologia.cat/quaderns-e-116 (fecha de consulta: 03/06/2020)

DONALD, Stephanie y GAMMACK, John G. (2007): Tourism and the Branded City. Film and Identity on the Pacific Rim, Aldershot: Ashgate.

ESCUR, Núria (2001): “Cine contra el olvido. La película de Guerín ‘En construcción’ revive el Barrio Chino sepultado por el Raval”, La Vanguardia, Vivir en Barcelona, 06/112001, p. 1.

FABRE, Jaume y HUERTAS, Josep Maria (1988): Barcelona 1888-1988: la construcció d’una ciutat, Barcelona: Publicacions de Barcelona.

GONZÁLEZ IÑÁRRITU, Alejandro (2010): Biutiful. Film.

GUERÍN, José Luis (2001): En construcción. Film.

GUERÍN, José Luis (2002): “Especial: En construcción”. Media, abril 2002, p. 2.

KIM, Hyounggon y RICHARDSON, Sarah L. (2003): “Motion picture impacts on destination images”, Annals of Tourism Research, vol. 30, núm. 1, pp. 216-237. https://doi.org/10.1016/S0160-7383(02)00062-2

KLAPISCH, Cédric (2002): L’auberge espagnole. Film.

LYNCH, Kevin (1990): The image of the city, Cambridge, Mass.: M.I.T. Press.

NUNES, José Maria (1966): Noche de vino tinto. Film.

OBSERVATORI DEL TERRITORI (2017): Anàlisi sistemes zones verdes/espais lliures, http://territori.gencat.cat/web/.content/home/06_territori_i_urbanisme/07_observatori_territori/informes_estudis/urbanisme/potencial_planejament/Sistema-de-zones-verdes.pdf (fecha de consulta: 03/06/2020)

PUNTÍ, Jordi (2011): “La paraula 'xarnego' continua vigent i sent despectiva”, Ara.cat, 17/04/2011, https://www.ara.cat/cultura/Jordi_Punti-Els_castellans_0_464354008.html (fecha de consulta: 03/06/2020)

QUINTANA, Ángel (2004): “Imatge, cinema i turisme. Algunes construccions imaginàries per al desig”, en Enguita Mayo, Nuria; Marzo, Jorge Luis y Romaní, Montse (eds), Tour-ismes: la derrota de la dissensió: itineraris crítics, Barcelona: Fundació Antoni Tàpies/Fòrum de les Cultures, pp.114-125.

RILEY, Roger W. y VAN DOREN, Carlton S. (1992): “Movies as tourism promotion: A ‘pull’ factor in a ‘push’ location”, Tourism management, vol. 13, núm. 3, pp. 267-274. https://doi.org/10.1016/0261-5177(92)90098-R

ROBLES, Fermín (2008): “‘He retratado una Barcelona romántica, exótica y estimulante’. Allen presenta en la ciudad su último filme, un auténtico reclamo turístico”, El País, 21/09/2008, https://elpais.com/diario/2008/09/21/catalunya/1221959244_850215.html (fecha de consulta: 03/06/2020)

TRUFFAUT, François (1974): El cine según Hitchcock, Madrid: Alianza Editorial.

UNAMUNO, Miguel de (1950): Obras Completas, vol. 1, Madrid: Afrodisio Aguado.

VALLBONA, Rafael (2001): “Adiós al Barrio Chino”, El Mundo Magazine, núm. 85, http://www.elmundo.es/magazine/num85/textos/viaje.html (fecha de consulta: 03/06/2020)

VÁZQUEZ MONTALBÁN, Manuel (1987): Barcelonas, Barcelona: Empúries.

Descargas

Publicado

2021-03-23

Cómo citar

Antoniazzi, S. (2021) «La Barcelona postolímpica en el cine», Tercio Creciente, (19), pp. 53–84. doi: 10.17561/rtc.19.5584.