Enseñar tintas antiguas en la educación superior de artes plásticas. Miradas pretéritas ante futuros inciertos.

Autores/as

DOI:

https://doi.org/10.17561/rtc.extra6.6544

Palabras clave:

tinta, oficio artístico, procedimientos pictóricos, didáctica de las artes plásticas, sostenibilidad

Resumen

El Grupo de Innovación Docente Consolidado ATESI (Arte, Territorio, Estrategia docente, Sostenibilidad e Intervención social – GINDOC-UB/162) de la Universidad de Barcelona plantea, entre otras, una línea de trabajo sobre materiales artísticos y praxis relacionadas en peligro de desaparición. Desde saberes de los oficios artísticos tradicionales se plantea la puesta en valor de elementos como las tintas antiguas y medievales, su uso actual en la educación superior de arte a través de diversas asignaturas y su expansión externa a la universidad. Este artículo presenta, precisamente, un ejemplo de implementación de metodología de enseñanza-aprendizaje de tintas tradicionales, una aproximación práctica a su fabricación y un ejemplo de sus resultados.

Descargas

Los datos de descarga aún no están disponibles.

Biografía del autor/a

  • Joan Miquel, Facultad de Bellas Artes. Universidad de Barcelona.

    Doctor en Bellas Artes por la Universidad de Barcelona. Profesor lector del Departamento de Artes y Conservación-Restauración de la Facultad de Bellas Artes de La Universidad de Barcelona. Actualmente secretario del departamento y miembro de los grupos de innovación docente ATESI y APS (UB) de la Universidad de Barcelona. Coordinador del Master de Formación de profesorado de secundaria especialidad de Dibujo. U.B.

Referencias

Behan, Babs (2018). Botanical Inks. Plant-To-Print Dyes, Techniques and Projects. Londres: Quarto.

Codina, Rosa (2000). Procediments pictòrics. Barcelona: Publicaciones y Ediciones de la Universidad de Barcelona.

De la Cerda, Maribel; Graell Martin, Mariona; Martin García, María Jesús; Puig Rovira, Josep Maria y Muñoz García, Alexandra (2010). Aprendizaje Servicio: ejemplos y definiciones. En Puig Rovira, Josep Maria (Coord.), Aprendizaje Servicio (ApS). Educación y compromiso cívico (pp. 15-32). Barcelona: Graó.

De Sousa Santos, Boaventura (2019). Educación para otro mundo posible. Buenos Aires: Consejo Latinoamericano de Ciencias Sociales. http://www.boaventuradesousasantos.pt/media/Educacion_para_otro_mundo_posible_Boaventura.pdf https://doi.org/10.1186/s40494-018-0228-8

Díaz Hidalgo, Rafael Javier; Córdoba, Ricardo; Nabais, Paula; Silva, Valéria; Melo, Maria J.; Pina, Fernando; Teixeira, Natércia y Freitas, Víctor (2018). New insights into iron-gall inks through the use of historically accurate reconstructions. Heritage Science, 6, 63. https://doi.org/10.1186/s40494-018-0228-8

Farusi, Gianluca (2007). Monastic ink: linking chemistry and history. Science in School, 6, 36-40. https://www.scienceinschool.org/sites/default/files/teaserPdf/issue6_galls.pdf

Grau Costa, Eulalia (2014). Entre pots i olles. En Redondo-Arolas, Mar; Sala, Teresa-Maria; Padró, Carla y Pulido, Dolo (Eds.), Originaria: 35 anys de la Facultat de Belles Arts (p. 56). Publicaciones y Ediciones de la Universidad de Barcelona.

Grupo ApS(UB) (2016). Compartir ideas. La universidad va al instituto. Análisis de la primera edición de un proyecto de aprendizaje servicio transversal a la Universidad de Barcelona. Revista del Congreso Internacional de Docencia Universitaria e Innovación (CIDUI), 3, [s. p.]. https://raco.cat/index.php/RevistaCIDUI/article/view/367244

Huertas Torrejón, Manuel (2010). Materiales, procedimientos y técnicas pictóricas I. Soportes, materiales y útiles empleados en la pintura de caballete. Madrid: Akal

Huizinga, Johan (2000). Homo Ludens. Madrid: Alianza.

Khoso, Nazakat Ali; Wang, Ning Ning; Memon, Samiullah; Memon, Hafeezullah y Zhu, Cheng Yan (2015). Formulation of Eco-Friendly Inks for Ink-Jet Printing of Polyester and Cotton Blended Fabric. Key engineering materials, 671, 109-114. https://doi.org/10.4028/www.scientific.net/KEM.671.109

Lee, Joanne (2013). “Without a Master”: Learning Art Through an Open Curriculum. En Potter, Matthew C. (Ed.), The concept of “Master” in Art Education in Britain and Ireland, 1770 to the present (pp. 251-260). Surrey: Ashgate Publishing.

Logan, Jason (2018). Make Ink: A Forager’s Guide to Natural Inkmaking. Nueva York: Abrams Books.

Marcano, Deanna (2018). Introducción a la Química de los colorantes. Caracas: Academia de Ciencias Físicas, Matemáticas y Naturales. http://saber.ucv.ve/bitstream/10872/19390/1/colorantes%20listo%20%2Bisbn.pdf

Mayer, Ralph (1985). Materiales y técnicas del arte. Barcelona: Hermann Blume.

Neddo, Nick (2016). El artista orgánico. Barcelona: Promopress.

Odor Chávez, Alejandra (2017, setiembre). Criterios y metodología aplicada para el diagnóstico, estabilización y conservación de manuscritos pertenecientes a Fondos Antiguos. IV Encuentro Nacional de Instituciones con Fondos Antiguos y Raros. Buenos Aires, Argentina. https://www.bn.gov.ar/resources/conferences/pdfs/32/1-A.Odor_ponencia.pdf

Organización de Naciones Unidas [ONU] (2015). Agenda para el Desarrollo Sostenible. ONU. https://www.un.org/sustainabledevelopment/es/development-agenda/

Palacios Garrido, Alfredo (2009). El arte comunitario: origen y evolución de las prácticas artísticas colaborativas. Revista Arteterapia. Papeles de Arteterapia y educación Artística para la Inclusión Social, 4, 197-211. https://revistas.ucm.es/index.php/ARTE/article/view/ARTE0909110197A

Pérez Orozco, Amaia (2019). Subversión feminista de la economia. Sobre el conflicto capital-vida. Madrid: Traficantes de sueños. https://www.traficantes.net/sites/default/files/pdfs/Subversi%C3%B3n%20feminista%20de%20la%20econom%C3%ADa_Traficantes%20de%20Sue%C3%B1os.pdf

Porquer Rigo, Joan Miquel; Grau Costa, Eulàlia y Asensio Fernández, José Antonio (2020). Transferència activa: Aprenentatge Servei en el context de la Facultat de Belles Arts de la Universitat de Barcelona. En Schwarz, Jeffrey (Ed.), Indisciplines: Actas del Congreso sobre la investigación en la práctica de las artes (pp. 221-231). Barcelona: Universitat de Barcelona. https://b3a5d73f-f80a-4b71-811c-b550bd9d8e10.filesusr.com/ugd/cb4a0a_a0375d4af9de462baa4fa4d769b05529.pdf

Romero Pineda, Rafael (2018). Natura proebet. El bio-territorio como proveedor de materia artística. En Grau Costa, Eulàlia y Porquer Rigo, Joan Miquel (Eds.), Dimensiones XX. Genealogías comunitarias. Arte, investigación y docencia. Volumen 3 (pp. 114-119). Barcelona: Edicions Saragossa.

Takashi, Murata (s. f.). Nara Ink. Japan’s oldest and largest sumi ink production area. https://artsandculture.google.com/exhibit/fAJypN9NWAVvIw

Publicado

2022-04-01

Cómo citar

Romero Pineda, R. and Porquer Rigo, J.M. (2022) “Enseñar tintas antiguas en la educación superior de artes plásticas. Miradas pretéritas ante futuros inciertos”., Tercio Creciente, (extra6), pp. 211–225. doi:10.17561/rtc.extra6.6544.